Uitvaartbegeleidster, een verdrietig vak?

"Kunt u 's nachts wel slapen?" vraagt de 13-jarige kleinzoon na de uitvaart van zijn oma aan mij. Hij verwoordt op een heel eigen manier een vraag die vaak aan ons uitvaartbegeleiders gesteld wordt.

"U bent zeker vaak verdrietig?" "Wordt u niet somber van al die verdrietige mensen?" Vragen die ik als uitvaartondernemer vaak krijg. Een situatie die ook regelmatig voorkomt als we afscheid van elkaar nemen, is de volgende. De uitvaart zit erop, de condoleance is afgelopen, en we nemen afscheid van elkaar. "Tot ziens hè," zeggen nabestaanden hartelijk, maar dan slaan ze de hand voor de mond. "O nee, ik wil je liever niet snel weer terugzien." "Ja hoor," zeg ik dan vlug met een geruststellende glimlach, "we zien elkaar vast wel weer 's in de winkel." Je ziet de ontspanning op hun gezicht: o ja, ze doet ook nog gewone alledaagse dingen.

Dat er nog leven naast het uitvaartwerk is, valt even helemaal buiten hun waarneming. Dat geeft wel aan hoe intensief de dagen rond overlijden en uitvaart worden beleefd. Een overlijden meemaken en direct daarna de drukke dagen naar de uitvaart toe, dat is geen dagelijkse kost voor de meesten. Gelukkig maar.

Voor mij, uitvaartbegeleidster aan de andere kant, is uitvaarten organiseren mijn dagelijks werk. Als alledaags ervaar ik mijn werk echter zelden. Integendeel. Ik persoonlijk ben niet verdrietig, ik heb immers niemand verloren. Ik herinner me, als dat zinvol is, mijn eigen verliezen om nog beter te kunnen afstemmen op de familie waarmee ik te maken heb. Ik leef mee met het verdriet dat gevoeld wordt, maar ik behoud een professionele afstand.

Maar wat ik vooral als bijzonder ervaar, is het directe, niet door sociale conventies gekleurde contact. Je kent elkaar niet, maar je praat van meet af aan over essentiële dingen, niet over ditjes en datjes. Voor zijpaden is geen tijd of aandacht, er zijn wezenlijker zaken aan de orde. De wereld van alledag doet er even niet toe en er ontstaat een plaats van geconcentreerde rust en doelgerichtheid. Daar ontstaan de bijzondere gesprekken, worden herinneringen gedeeld, worden eigen rituelen bedacht. Dat geeft mij energie.

Dus nee, lieve kleinzoon van je oma, ik lig er niet wakker van. Ik ervaar het juist als bijzonder om hier als buitenstaander bij te mogen zijn.